Nhân giống hữu tính chính là phương pháp nhân giống cây trồng bằng cách gieo hạt. Đây là phương pháp nhân giống được áp dụng phổ biến nhất chính bởi sự dễ dàng trong cách thực hiện cũng như hiệu quả mà nó mang lại. Hôm nay hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về phương pháp nhân giống hữu tính cho cây ăn quả. Phương pháp nhân giống này là gì? Nó có những ưu và nhược điểm như thế nào,… Tất cả đều sẽ được chúng tôi chia sẻ trong bài viết “Nhân giống cho cây ăn quả bằng phương pháp hữu tính”
Mục lục
Phương pháp nhân giống hữu tính
Nhân giống bằng phương pháp hữu tính là quá trình tạo cây con. Từ hạt, thuộc phương pháp nhân giống cổ truyền, hạt được hình thành. Do kết quả thụ tinh của tế bào hạt phấn với tế bào noãn. Từ hạt sẽ mọc ra một cây mới mang đặc tính di truyền của cả cây bố và cây mẹ. Hoặc nghiêng hẳn về phía cây bố hoặc mẹ. Hạt được hình thành do quá trình tự hoa thụ phấn (hoa lưỡng tính. Và có khả năng cách ly) có nhiều khả năng duy trì các đặc tính tính trạng của cây mẹ hơn.
Là một phương pháp tương đối đơn giản dễ làm. Tốc độ nhân nhanh và trong đa số trường hợp hệ số nhân cao. Nhanh chóng thoả mãn nhu cầu cây giống cho sản xuất. Muốn hạt nảy mầm tốt cần chú ý tạo điều kiện nhiệt độ và ẩm độ thích hợp. Đối với từng loài cây ăn quả nhất định, độ sâu lấp hạt phải vừa phải để thoáng khí và tránh vườn đọng nước… Trong vụ xuân và vụ thu ở nước ta, điều kiện nhiệt độ là yếu tố quyết định đến khả năng nảy mầm của hạt.
Phương pháp này có những ưu điểm
– Kỹ thuật đơn giản, dễ làm.
– Chi phí lao động thấp, do đó giá thành cây con thấp.
– Hệ số nhân giống cao.
– Tuổi thọ của cây trồng bằng hạt thường cao.
– Cây trồng bằng hạt thường có khả năng thích ứng rộng với điều kiện ngoại cảnh.
Phương pháp này có những nhược điểm
– Cây giống trồng từ hạt thường khó giữ được những đặc tính của cây mẹ.
– Cây giống trồng từ hạt thường ra hoa kết quả muộn.
– Cây giống trồng từ hạt thường có thân tán cao. Gặp khó khăn trong việc chăm sóc cũng như thu hái sản phẩm. Do những nhược điểm như vậy nên phương pháp nhân giống bằng hạt. Chỉ được sử dụng trong một số trường hợp:
– Gieo hạt lấy cây làm gốc ghép
– Sử dụng gieo hạt đối với những cây ăn quả chưa có phương pháp khác tốt hơn.
– Dùng trong công tác lai tạo chọn lọc giống.
Một số lưu ý khi thực hiện
– Phải nắm được các đặc tính, sinh lý của hạt. Một số hạt chín sinh lý sớm, nảy mầm ngay trong hạt (hạt mít, hạt bưởi). Một số hạt có vỏ cứng cần xử lý hoá chất. Bóc bỏ vỏ cứng trước khi gieo (hạt xoài, hạt mận). Và một số hạt khi để lâu sẽ mất sức nảy mầm (hạt nhãn, hạt vải).
– Phải đảm bảo các điều kiện ngoại cảnh cho hạt nảy mầm tốt. Như nhiệt độ, không quá thấp hoặc quá cao, độ ẩm đất đảm bảo 70 – 80% độ ẩm bão hoà. Và đất gieo hạt phải tơi xốp, thoáng khí.
– Phải tuân thủ nghiêm ngặt các bước chọn lọc: chọn giống có khả năng sinh trưởng khoẻ. Năng suất cao và phẩm chất tốt. Chọn những cây mang đầy đủ các đặc điểm của giống muốn nhân. Chọn những quả có hình dạng đặc trưng của giống. Chọn những hạt to, mẩy, cân đối và chọn cây con to, khoẻ, sinh trưởng cân đối.
Một số phương pháp hay gặp
Tiến hành theo cách gieo ươm hạt trên luống đất trồng
+ Đất gieo hạt phải được cày bừa kỹ, bón lót 50 – 70 kg phân chuồng hoai mục + 0,5 – 0,7 kg supe lân/100m2 và lên thành các luống cao 10 – 15 cm, mặt luống rộng 0,8 – 1,0 m, khoảng cách giữa các luống 40 – 50 cm.
+ Hạt được gieo thành hàng hoặc theo hốc với các khoảng cách tuỳ thuộc vào loại cây ăn quả, gieo ươm để lấy cây ra ngôi hoặc gieo trực tiếp lấy cây giống. Độ sâu lấp hạt từ 1 – 3 cm tuỳ thuộc vào thời vụ gieo và tuỳ thuộc vào hạt giống cây ăn quả đem gieo.
+ Các khâu chăm sóc phải được làm thường xuyên như: tưới nước giữ ẩm, nhổ cỏ, xới xáo phá váng, bón phân đặc biệt là theo dõi, phát hiện và phòng trừ bệnh kịp thời. Bón thúc bằng nước phân chuồng pha loãng 1/10 – 1/15 hoặc các loại phân vô cơ pha loãng 1%.
Tiến hành theo các gieo ươm hạt trong bầu
Phương pháp gieo ươm hạt trong túi bầu được sử dụng cho cả phương pháp nhân giống bằng hạt và gieo ươm cây gốc ghép cho nhân giống bằng phương pháp ghép. Hạt giống được gieo trực tiếp vào túi bầu tiêu chuẩn hoặc gieo vào túi bầu nhỏ rồi tiến hành ra ngôi sau. Hạt giống thường được xử lý và ủ cho nứt nanh mới tiến hành gieo. Hỗn hợp bầu đang được sử dụng là đất + phân chuồng hoai mục với tỷ lệ là 1 m3 đất mặt + 200 – 300 kg phân chuồng hoai mục + 10 – 15 kg supe lân. Các khâu kỹ thuật chăm sóc được tiến hành tương tự như phương pháp gieo ươm hạt trên luống đất.
