Việc kiểm tra và chẩn đoán vi khuẩn gây bệnh cho tôm là rất khó, vì tôm là động vật thủy sản, chúng ta khó quan sát, số lượng rất lớn nên sự xuất hiện và lây lan của loại bệnh này rất nhanh. Vì vậy, để nuôi tôm đạt hiệu quả, ngoài việc thực hiện đúng kỹ thuật nuôi, bà con còn phải theo dõi hoạt động của tôm và có biện pháp phòng bệnh phù hợp. Để phòng bệnh cho tôm hiệu quả và thu hoạch đạt năng suất cao cho mùa vụ, bà con cần tuân thủ những nguyên tắc cơ bản mà chúng tôi chia sẻ trong bài viết dưới đây.
Mục lục
Chăn nuôi có trách nhiệm và tâm huyết
Người nuôi tôm ở nước ta đã áp dụng hệ thống kiểm tra chất lượng đối với nghề nuôi tôm xuất khẩu. Ðó là hệ thống VietGAP, GlobalGAP… Đây là những mô hình sản xuất thân thiện với môi trường; ít sử dụng thuốc kháng sinh, chất hóa học, tạo ra sản phẩm sạch có lợi cho sức khỏe con người; và cho hiệu quả kép về kinh tế và môi trường. Đây cũng là cách phòng bệnh cho tôm hữu hiệu.
Ðể áp dụng theo VietGAP, các trại nuôi cần bắt đầu từ việc quản lý bên trong trại; như: Cơ sở hạ tầng phù hợp tiêu chuẩn và được sử dụng đúng cách; Các nguồn nước nuôi tôm không bị ô nhiễm và được xử lý trước khi nuôi; Đường nước thải phải riêng biệt, được xử lý để không làm ô nhiễm môi trường; Khi cải tạo ao, không được dùng các hóa chất bị cấm; Thả tôm giống khỏe từ cơ sở giống được chứng nhận; thả giống đúng thời điểm; sử dụng các chế phẩm sinh học; ghi chép, quản lý thức ăn, hóa chất,…
Sử dụng kỹ thuật nuôi tiên tiến
Áp dụng kỹ thuật nuôi tiên tiến, an toàn là phương pháp phòng ngừa bệnh; hạn chế rủi ro một cách hiệu quả trong suốt quá trình nuôi tôm. Việc mạnh dạn ứng dụng thành tựu khoa học kỹ thuật vào sản xuất; và ý thức về bảo vệ môi trường ngày càng được coi trọng là xu thế tất yếu hiện nay; khi sản xuất phải gắn với bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Thực tế cho thấy, ứng dụng kỹ thuật tiên tiến vào sản xuất thủy sản; các đối tượng nuôi cho năng suất cao hơn 30 – 35% so với nuôi truyền thống; con giống ươm đạt tỷ lệ sống cao hơn 10 – 20% so với ương truyền thống.
Trong các năm qua và định hướng cho nuôi tôm trong 2016; người nuôi nên áp dụng các mô hình tiên tiến, đạt hiệu quả như: nuôi theo công nghệ Biofloc, tôm – lúa, nuôi tôm bằng chế phẩm sinh học.
Thực hiện chế độ dinh dưỡng hợp lý
Chế độ dinh dưỡng hoàn chỉnh rất cần thiết trong nuôi tôm. Đặc biệt là với các hình thức nuôi thâm canh hay bán thâm canh. Tuy nhiên, nguy cơ mất cân bằng dinh dưỡng trong tôm; do thói quen nuôi truyền thống có thể xảy ra. Khi đó khả năng miễn dịch và sức đề kháng bệnh của tôm có thể bị ảnh hưởng đáng kể bởi sự thiếu hụt các chất dinh dưỡng khác nhau, nhất là các vitamin và khoáng chất.
Quản lý thức ăn không tốt, ngoài việc làm chi phí vụ nuôi tăng cao; nhiều vấn đề khác liên quan đến biến đổi môi trường, ảnh hưởng sức khỏe tôm nuôi và dịch bệnh sẽ nảy sinh. Như vậy, bổ sung chất dinh dưỡng thích hợp; không những giúp loại bỏ bệnh mà còn cho phép hệ thống miễn dịch của tôm hoạt động ở mức tối ưu; giúp tôm khỏe mạnh, tăng sức đề kháng và cho năng suất cao.
Không sử dụng kháng sinh để phòng bệnh cho tôm
Việc sử dụng kháng sinh để phòng bệnh một cách bừa bãi; và không theo hướng dẫn là nguyên nhân dẫn đến tình trạng “nhờn thuốc” và làm môi trường nuôi tồn dư kháng sinh; làm cho bệnh trên tôm trở nên phức tạp, khó chữa hơn. Vì vậy, người nuôi cần phải tuân thủ nghiêm ngặt nguyên tắc khi sử dụng kháng sinh, đó là: Chỉ sử dụng kháng sinh điều trị khi chắc chắn có nhiễm khuẩn; Chỉ sử dụng những loại kháng sinh nằm trong danh mục được phép sử dụng; Tuyệt đối không dùng các loại thuốc đã bị cấm sử dụng trong sản xuất, kinh doanh thủy sản.
Sử dụng thảo dược để phòng trị bệnh cho động vật thủy sản; đang ngày càng được khuyến khích áp dụng rộng rãi do an toàn, tiết kiệm chi phí nuôi. Một số loại thảo dược thường được sử dụng; để phòng bệnh cho tôm: nước ép của tỏi tươi, đọt ổi non, cây chó đẻ, quả chanh…
Quản lý mật độ nuôi
Mật độ thả nuôi thích hợp sẽ giúp tôm phát triển đồng đều và hạn chế xảy ra bệnh. Khi thả quá nhiều và dày đặt khiến cho lượng thức ăn tôm tiêu thụ lớn, lượng chất thải tôm thải ra cũng lớn làm bẩn nước, sản sinh khí độc và làm bùng phát các mầm bệnh.
Mật độ nuôi thích hợp cho mô hình nuôi thâm canh là từ 50-60 con/m2 hay mô hình siêu thâm canh là từ 200 – 250 con/m2 tùy theo độ rộng và sâu của ao cùng với có lượng nước trữ từ ao lắng thích hợp mà bà con chọn hình thức thả nuôi cho mình.
