Bệnh phù đầu hay còn có tên gọi khác là bệnh viêm mũi truyền nhiễm, viết tắt là Coryza. Căn bệnh này xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng thường gặp nhất là gà từ 4 tuần tuổi trở lên. Bệnh phù đầu do một loại vi khuẩn gây ra, có tên là Haemophillus paragallinarum. Mặc dù tỷ lệ tử vong của bệnh phù đầu không cao như một số loại bệnh khác nhưng nó lại có khả năng lây lan khá nhanh từ bầy này qua bầy kia. Dưới đây là một số phương pháp phòng bệnh và điều trị bệnh mà chúng tôi thu thập được.
Mục lục
Phương thức lây bệnh phù đầu ở gà
Bệnh có thể lây lan rất nhanh qua đường không khí hay trực tiếp qua tiếp xúc; hoặc gián tiếp qua những chất thải của gà bệnh hay gà bài trùng; hoặc qua tiếp xúc với những phương tiện cơ giới và vật dụng chăn nuôi.
– Lây nhiễm từ những đàn gà bệnh sang đàn gà khỏe (do nhập đàn mới về hoặc di chuyển đàn tới nơi khác đã có mầm bệnh từ trước).
– Lây nhiễm qua môi trường chuồng trại, phân đã nhiễm mầm bệnh và con vật hít phải mầm bệnh.
– Lây qua thức ăn nước uống. Do những gà bệnh chảy dịch viêm từ mũi vào thức ăn, nước uống. Nguồn bệnh sẽ lây sang những con khác.
Biểu hiện và triệu chứng bệnh
Gà bị chảy nước mũi, khò khè, mặt bị phù thũng, đầu và hốc mắt sưng lên, kết mạc bị viêm.
Thời gian phát bệnh thường kéo dài 1-2 tuần, lây lan rất nhanh qua không khí; tiếp xúc, thức ăn và nước uống giữa gà bệnh và khỏe mạnh.
Tỉ lệ mắc bệnh cao khoảng từ 40-70%, Tỉ lệ chết do bệnh phù đầu thấp chỉ từ 5-10%. Nhưng sẽ dễ lây lan các bệnh khác như tụ huyết trùng, đậu gà; Mycoplasma gallisepticum làm gà bệnh nặng hơn và tỉ lệ chết sẽ tăng lên 35-40%.
Thời gian ủ bệnh: từ 2-10 ngày, và bắt đầu xuất hiện các triệu trứng điển hình như:
– Đầu và mặt gà phù thũng
– Viêm kết mạc mắt
– Tích sưng phồng
– Giảm tỉ lệ đẻ ở gà mái từ 10-40%
Bệnh tích bệnh
Nếu gà chết nghi do bị bệnh phù đầu, sau khi giải phẫu sẽ thấy các bệnh tích sau:
– Ổ viêm xoang mũi đôi khi có cục viêm bã đậu.
– Tổ chức dưới da, đầu phù thũng.
– Viêm kết mạc mắt.
– Viêm thanh quản, khí quản và đôi khi viêm phổi.
Lưu Ý: Bệnh phù đầu ở gà cần được phân biệt với các bệnh sau: bệnh tụ huyết trùng mãn tính, đậu gà (có những hạt đậu dưới da ở vùng mặt); thiếu vitamin A (niêm mạc mắt, ruột, da và lông khô, sần sùi), viêm thanh khí quản truyền nhiễm, C.R.D – viêm hô hấp mãn tính (viêm phổi và viêm túi khí).
Chẩn đoán bệnh sưng phù đầu ở gà
Căn cứ vào triệu chứng lâm sàng và bệnh tích trên đầu gà để xác định bệnh.
Lấy bệnh phẩm dịch viêm để xét nghiệm và phân lập vi khuẩn.
Cần phân biệt với bệnh sưng phù đầu ở gà hậu bị (Swollen head Syndrome); do virus gây ra (dùng kháng sinh không điều trị được bệnh do virus).
Một số phương pháp điều trị bệnh
Do bệnh được gây ra bởi vi khuẩn nên việc dùng kháng sinh trong điều trị; là rất cần thiết và thực hiện như sau:
- Tiêm bắp hoặc tiêm dưới da NORFLOXILIN liên tục trong 5 ngày theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
- Kết hợp cho uống TERRA-COLIVIT với liều lượng 2g/1lít nước liên tục trong 5 ngày; để phòng các tác nhân gây bệnh kế phát cũng như kích thích tăng trọng; tăng sản lượng trứng, tăng tỷ lệ trứng có phôi.
- Sau khi ngừng dùng kháng sinh cần sử dụng men Navet-Biozym thêm 7 ngày; để đàn gà chóng phục hồi sức khoẻ.
Biện pháp phòng bệnh phù đầu
- Trong công tác phòng bệnh, cần đặc biệt lưu ý rằng; khi khỏi bệnh tuy cơ thể con vật có tạo được miễn dịch nhưng chúng lại mang trùng; nên dễ gây bệnh cho những đàn nuôi sau. Vì vậy khi nhập đàn gà mới về cần lưu ý không nuôi chung hoặc nhốt chung đàn cũ và đàn mới trong cùng một chỗ.
- Thường xuyên vệ sinh chuồng trại, máng ăn, máng uống sạch sẽ; và phun thuốc sát trùng NAVETKON-S hoặc BENKOCID định kỳ 2lần/tuần để tiêu diệt mầm bệnh trong và ngoài môi trường.
- Bổ sung VITA-ELECTROLYTES (NAVETCO) và TERRAMYCIN TRỨNG trong nước uống theo chỉ định; giúp tăng sức kháng bệnh, chống stress khi môi trường thay đổi và tăng năng suất cho gia cầm đẻ trứng; cũng như tăng tỷ lệ trứng có phôi và tỷ lệ ấp nở cao.
- Ngoài ra, người ta còn dùng vacxin để phòng bệnh phù đầu trên đàn gà đẻ. Hiện trên thị trường có các loạivacxin như: Haemovac, OVC-4 và Ariffa-RII.
