Chăn nuôi trâu là một nghề lâu đời ở Việt Nam. Trước đây chăn nuôi trâu để kích thích sản xuất nông nghiệp và lấy thịt. Trong những năm gần đây, nền kinh tế đất nước ngày một cải thiện, khoa học kỹ thuật cũng không ngừng phát triển. Người dân lần lượt áp dụng cơ giới hóa vào sản xuất nông nghiệp. Vì vậy, việc chăn nuôi trâu hiện nay chủ yếu dựa vào thịt để đáp ứng nhu cầu lương thực của người dân. Trước tình hình hiện nay, dịch bệnh xảy ra thường rất phức tạp, khó lường trước. Nên việc ứng dụng công nghệ chăn nuôi bò sinh sản, phòng trừ dịch bệnh là hết sức cần thiết.
Mục lục
Kỹ thuật chăn nuôi trâu bò cái sinh sản
Với nhu cầu về thịt trâu, thịt bò đang tăng cao thì nghề chăn nuôi trâu bò sinh sản tại Việt Nam đang được rất nhiều hộ nông dân ưa chuộng. Xuất phát từ một đất nước thuần nông nên việc nắm bắt kỹ thuật chăn nuôi trâu bò của dân ta nhìn chung không gặp nhiều khó khăn.
Chăn nuôi trâu sinh sản
Trước đây, người dân vùng quê thường nuôi trâu theo phương pháp chăn thả truyền thống trên đồng cỏ. Vì thế trâu thường có chất lượng thịt rất tốt. Nhưng lại mất tới 2 đến 3 năm mới đẻ một lứa trâu. Chính vì thế kỹ thuật chăn nuôi trâu truyền thống này không tối ưu. Nếu muốn nuôi trâu sinh sản. Với kỹ thuật chăn nuôi hiện đại ngày nay, trâu cái có thể sinh sản với tần xuất 1 năm rưỡi một lứa. Như vậy, hiệu quả kinh tế sẽ cao gấp rưỡi cho tới gấp 2 lần. Cho bà con nếu áp dụng theo kỹ thuật chăn nuôi trâu sinh sản này.
Phối giống, chăm sóc và phòng bệnh
Tuổi phối giống lần đầu của bò mẹ là khi được 1,5 tuổi với trọng lượng yêu cầu phải nặng từ 170kg trở lên. Khi thấy bò có nhiều dấu hiệu như biếng ăn, phần âm hộ chuyển sang màu hồng đỏ, hay rống, nhảy lên cơ thể con bò khác … chứng tỏ bò đã đến thời kỳ động dục. Đây là thời điểm thích hợp để cho bò cái phối giống. Trong vòng từ 10 – 20 giờ khi bò có dấu hiệu động dục là thời điểm phối giống hiệu quả nhất.
Chăm sóc trâu trong thời kỳ mang thai
Vào khoảng thời gian mang thai từ 7 đến 8 tháng đầu, bà con cần tăng lượng thức ăn cho trâu để đảm bảo cung cấp đầy đủ protein và những khoáng chất cần thiết cho cả mẹ và con. Thời kỳ trâu mang thai là thời điểm mà trâu có khả năng tiêu hóa tốt nhất. Hãy cho trâu mẹ ăn cỏ tươi khoảng 20 đến 30kg mỗi ngày (nếu nuôi nhốt trong chuồng). Bên cạnh đó, bà con cũng nên bổ sung mỗi ngày từ 300g thức ăn hỗn hợp từ củ quả. Nhất là những loại củ giàu tinh bột cho quá trình chăn nuôi trâu đang mang thai.
Thời điểm trước khi trâu sinh khoảng 2 – 3 tháng là lúc mà thai phát triển mạnh, trâu mẹ giảm ăn do mệt mỏi. Bà con có thể giảm thức ăn thô xanh và tăng lượng thức ăn tinh như cám ngô, cám nấu…. Giúp cho trâu mẹ dễ dàng tiêu hóa hơn. Đặc biệt, thời điểm trâu sắp sinh cần tách khỏi đàn. Nhốt vào chuồng riêng biệt để tiện chăm sóc.
Chuẩn bị cho trâu bò đẻ con
Chăn nuôi trâu bò sinh sản nói chung hay chăn nuôi trâu sinh sản cần chú ý nhất là giai đoạn con vật chuẩn bị đẻ con. Khi phát hiện hiện tượng trâu sắp đẻ. Lấy ngay thuốc tím hoặc nước muối ấm loãng để rửa bộ phận đẻ và bầu vú của trâu. Điều này nhằm mục đích để loại bỏ vi khuẩn rồi lau khô. Sử dụng rơm rạ khô lót ổ cho trâu mẹ nằm chờ ngày đẻ. Thời điểm này thường khá khó đoán trước trâu con sẽ ra lúc nào. nên bà con cần thu xếp thời gian thường trực tại chuồng để có phương án hỗ trợ kịp thời.
Một số vấn đề quan trọng khác
Trâu cái thường đẻ đứng nên bà con cần quan sát để đỡ nghé. Tránh nghé con rơi mạnh xuống đất gây nguy hiểm. Khi nghé con ra ngoài, bà con lấy tay lấy sạch rãi mũi và dùng khăn lau khô toàn thân. Vuốt nhẹ mạch máu và chất nhờn có ở cuống rốn ra ngoài. Dùng kéo cắt rốn và dùng cồn rửa sạch nhớt tập trung cuống rốn để sát trùng. Nhớ để lại 10cm rốn để nó tự khô rụng.
Chăn nuôi trâu sinh sản quan trọng là giữ cho cả mẹ và con an toàn từ khi bắt đầu mang thai cho tới khi sinh nghé ra ngoài. Vì thế, ngay sau khi thực hiện sát trùng và lau sạch cho nghé con. Cần tiếp tục tiến hành sát trùng, làm sạch vết thương do quá trình đẻ sinh ra trên cơ thể trâu mẹ. Bà con tiếp tục dùng thuốc tím hoặc nước muối loãng ấm rửa sạch bộ phận đẻ con của trâu mẹ, lau khô rồi cho trâu nghỉ. Đối với nghé con nếu muốn phát triển khỏe mạnh nhất thì nên cho bú mẹ từ khi mới sinh. Còn đối với trường hợp phải tách khỏi mẹ thì ít nhất cũng cần cho nghé con bú mẹ tối thiểu 1 tuần.
Chú ý: đối với kỹ thuật chăn nuôi bò cái sinh sản cũng tương tự. Tuy nhiên lượng thức ăn sẽ thấp hơn tùy vào trọng lượng của bò mẹ.
Tương lai nghề chăn nuôi trâu bò ở Việt Nam
Xuất phát từ một đất nước nông nghiệp, người dân Việt Nam không phải xa lạ gì với con trâu con bò nữa nên kỹ thuật chăn nuôi trâu bò đối với dân ta hầu như không gặp khó khăn gì.
Mặc dù vậy, nếu so với các nước phát triển trên thế giới thì mức độ hiệu quả trong chăn nuôi trâu bò ở Việt Nam vẫn còn nhiều vấn đề cần học hỏi. Vậy chúng ta có thể làm gì cho nghề chăn nuôi gia súc đang rất tiềm năng này?
Thứ nhất, cần không ngừng cải thiện chất lượng con giống. Và có thể đưa những loại giống trâu bò mới có khả năng sinh sản và sinh trường tốt trên thế giới về nghiên cứu và phát triển.
Thứ hai, đầu tư vào công nghệ chăn nuôi bò cái sinh sản. Nâng cao hiệu suất giống như cách mà các trang trại bò sữa đang được phát triển tại Việt Nam.
Thứ ba, kế thừa và ứng dụng những kỹ thuật chăn nuôi trâu bò cái sinh sản mới. Để nâng tổng số lượng trâu bò phục vụ cho thị trường trong nước và xuất khẩu.
Tổng kết lại, nghề chăn nuôi trâu bò tại Việt Nam đang đứng trước những cơ hội và thách thức khi mà thị trường hội nhập đang trở thành xu thế. Chúng ta cần biết cách nắm bắt cơ hội, phát triển số lượng đi kèm nâng cao chất lượng thì mới có thể cạnh tranh với thị trường quốc tế.
