Bệnh viêm tử cung thường gặp ở trâu hoặc bò sinh sản, loại bệnh này ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến khả năng sản xuất của vật nuôi. Ngoài ra, bệnh viêm tử cung ở trâu, bò còn xảy ra do những yếu tố kỹ thuật làm tổn thương tử cung khi tiến hành thụ tinh nhân tạo. Kết quả làm cho gia súc giảm khả năng tiết sữa, khả năng động dục cũng kém đi, tỷ lệ thụ thai giảm. Do đó, chúng ta có thể thấy bệnh viêm tử cung không phải đơn giản như một số bệnh khác.
Mục lục
Tử cung có thể bị viêm trong các trường hợp
- Thụ tinh nhân tạo sai kỹ thuật khiến cho thành cổ tử cung tổn thương; và vi khuẩn trong tinh dịch vào tử cung gây nhiễm trùng thứ cấp.
- Bò cái đẻ khó hoặc đẻ quá sát, khiến hệ cơ tử cung không co bóp; vi khuẩn xâm nhập và nhân lên trong tử cung.
- Viêm nội mạc hình thành thể vàng tạo nên trường hợp viêm nội mạc tử cung tích mủ tồn lưu; khiến bò cái không động dục nữa dù vẫn có chu kỳ động dục.
Nguyên nhân gây ra
– Các rối loạn nội tiết như mất cân bằng estrogen/progesteron, tăng policulin, progesteron và biến đổi bệnh lý mô bào tử cung làm cho vi khuẩn có điều kiện thuận lợi để xâm nhập, tồn tại, phát triển và gây bệnh.
– Ngoài ra, sự xâm nhiễm các loại vi khuẩn, virut như: lao, xảy thai truyền nhiễm… cũng sẽ làm cho trâu, bò dễ bị viêm tử cung.
– Do nhiễm vi khuẩn khi giao phối (bò đực bị viêm cơ quan sinh dục) hoặc thụ tinh nhân tạo không đảm bảo vô trùng, đẻ khó phải can thiệp, sát nhau, giãn cổ tử cung, đưa dụng cụ vào cổ tử cung không an toàn, không vệ sinh… là những yếu tố thuận lợi cho mầm bệnh xâm nhập và phát triển ở cổ tử cung gây viêm.
Triệu chứng bệnh viêm tử cung ở bò
Tùy theo từng trường hợp và mức độ trầm trọng mà triệu chứng thay đổi; các triệu chứng thông thường đó là sốt, bỏ ăn, gật gù, mạch đập nhanh, hô hấp gấp, gầy gò nhanh chóng. Âm đạo có dịch nâu đậm mùi hôi, có mủ, máu và mô tế bào. Sờ nắn qua trực tràng có thể thấy tử cung to phồng lên. Nếu nguyên nhân do thụ tinh nhân tạo thì sẽ thấy triệu chứng viêm phúc mạc; sờ qua trực tràng thấy bề mặt tử cung sần sùi.
Chẩn đoán bệnh viêm tử cung ở bò
Chẩn đoán qua các dấu hiệu của triệu chứng. Chẩn đoán bằng phương pháp soi âm đạo. Các dấu hiệu: niêm mạc âm đạo hồng nhạt, có dịch mủ chảy ra. Nếu viêm tử cung tích mủ có thể vàng tồn lưu thì khi sờ qua trực tràng sẽ thấy hai buồng trứng mất cân đối.
Điều trị bệnh viêm tử cung ở bò
Các bước điều trị
Đối với chứng viêm tử cung ở bò, người nuôi bò thịt nên tiến hành điều trị theo ba bước như sau:
1. Trước hết, dùng một trong các chất kháng khuẩn sau đây thụt rửa tử cung nhiều lần:
- Rivanol, dung dịch 1-2%, khoảng 300-500 ml
- Nước muối, dung dịch 1-2%, khoảng 300-500ml
- Dung dịch Lugol: 100ml, (dung dịch Lugol là hỗn hợp I2, KI và nước cất theo tỷ lệ 1:2:300).
2. Sau đó đưa thẳng vào tử cung các loại kháng sinh phổ rộng; (nếu khó đưa qua cổ tử cung, có thể dùng một pipet thụ tinh nhân tạo và bơm kháng sinh dưới dạng dung dịch vào bên trong):
- Oxytetracycline: 2,5g, pha với 30ml nước
- Kanamycine: 3g pha với 30ml nước
- Ampicycline: 2-3g pha với 30ml nước
3. Kết hợp với điều trị toàn thân bằng tiêm bắp trong vòng ít nhất 5 ngày; với một trong các loại kháng sinh:
- Gentamycine: 1ml cho 10 kg thể trọng
- Ampi-septol: 1ml cho 10-12 kg thể trọng
- Kanamycine: liều 750mg hoà tan trong 100 ml dung dịch nước sinh lý
- Penicilline: liều 750mg hoà tan trong 100 ml dung dịch nước sinh lý
Lưu ý
- Trong trường hợp sát nhau thì sử dụng viên đặt tử cung hoặc phải dùng tay nhẹ nhàng; loại bỏ đến mức tối đa phần nhau thai còn lại, sau đó mới thụt rửa.
- Nếu là trường hợp viêm tử cung tích mủ với thể vàng tồn lưu thì bệnh không bao giờ tự khỏi nếu không can thiệp.
- Biện pháp điều trị tốt nhất là tiêm prostaglandin hoặc các chất tương tự; để làm tiêu biến thể vàng, giảm hàm lượng progesteron và tăng hàm lượng estrogen trong máu.
- Cổ tử cung mở, tử cung co bóp và như vậy mủ được thải ra.
- Dùng tay nhẹ nhàng loại bỏ phần nhau thai sót lại rồi mới thụt rửa.
- Thải mủ tử cung bằng cách tiêm prostaglandin hoặc các chất tương tự; để làm tiêu biến thể vàng, giảm hàm lượng progesteron và tăng hàm lượng estrogen trong máu; sau đó cổ tử cung mở, tử cung co bóp.
Phòng bệnh viêm tử cung ở bò
Cần phải chú ý chăm sóc bò, nuôi dưỡng bò cái đúng kỹ thuật; nên chăn thả bò trên bãi cỏ hoặc cho bò vận động trên sân chơi.
Khẩu phần dinh dưỡng cho bò cái phải cân đối, phù hợp với nhu cầu trong từng giai đoạn; nhất là trong thời kỳ bò cái mang thai cuối.
Sử dụng các biện pháp hộ lý đỡ đẻ đúng kỹ thuật và tuân thủ tuyệt đối các quy tắc vệ sinh trong thời kỳ bò đẻ.
Khi trong đàn bò cái có một con bị viêm tử cung; người nuôi cần điều trị tích cực nguyên nhân và nuôi tách riêng bò bệnh với những con khác; để tránh lây nhiễm qua dịch, mủ khiến tình trạng nghiêm trọng.
